Goede feedback geven is de basis van een kwaliteitsvolle les. Het laat jou als docent toe om de cursist tijdig bij te sturen. Zo leert hij heel wat over zichzelf en wordt hij zich bewust van de kloof tussen zijn huidige en het gewenste niveau. Als hij rekening houdt met jouw feedback, krijgt hij niet alleen meer inzicht maar krijgt ook zijn zelfvertrouwen een boost… Kortom: jouw feedback brengt hem een stapje dichter bij succes. Weet je niet zo goed hoe eraan te beginnen? In dit artikel loodsen we je door de basisbeginselen van feedback geven.
Effectieve feedback: wat is dat?
Goed feedback geven kan je leren! Om effectieve feedback te geven, is het nodig om te weten wat het is. We vatten het even samen. Er zijn namelijk zes kenmerken om goede feedback te herkennen.
1. Feedup, feedback of feedforward?
Feedback kan niet zonder feedup en feedforward. Feedup is het leerdoel waarnaar gewerkt wordt. Om te weten waar de kloof tussen de huidige en de gewenste prestaties ligt, heb je leerdoelen nodig (vb: aan het einde van deze les moet ik een zakelijke mail kunnen schrijven). Feedback is stilstaan bij wat er tijdens de les gebeurt en uitleggen hoe het anders kan. Zo bereik je de leerdoelen. Feedforward zijn de volgende stappen die de cursist moet zetten naar een nieuw leerdoel. Gebruik de drie samen als houvast om je feedback te structureren.
2. Doelgerichte of persoonlijke feedback?
Het is effectiever om feedback te geven over de les dan over de persoon zelf. Geef feedback over het leerproces, maar benadruk voornamelijk het te bereiken doel.
3. Specifieke of algemene feedback?
Feedback op een specifieke stap werkt effectiever dan algemene feedback. Zo kan je cursist zich namelijk een preciezer idee vormen over wat beter moet. Geef gedetailleerde feedback zodat het doel van de feedback duidelijk overkomt.
4. Correctieve of non-correctieve feedback?
Bij correctieve feedback deel je mee wat fout ging, waar de fout zit en wat de cursist kan doen om niet dezelfde fout te maken. Daarbij toon je dus de kloof aan tussen het huidige en het gewenste niveau. Bij non-correctieve feedback haal je enkel aan dat er iets fout ging, maar wordt er niet dieper ingegaan op wat er juist fout ging en hoe hij de fout in de toekomst vermijdt.
5. Positieve, neutrale of negatieve feedback?
Afhankelijk van de persoonlijkheid werkt een van die drie soorten feedback beter. Bij de meesten is er een balans nodig tussen positieve (bevestigende) en negatieve (corrigerende) feedback. Geef niet alleen negatieve feedback. Je wil het zelfvertrouwen doen groeien, niet doen slinken.
6. Onmiddellijk of uitgesteld feedback geven?
Het is tot slot aangeraden om feedback zo snel mogelijk te geven. Ga meteen de dialoog aan zodat het duidelijk is waar de feedback precies over gaat. Geef de cursist ook de tijd om de feedback te verwerken.
Feedback geven: zo begin je eraan
Ok, de snelcursus ‘wat is effectieve feedback’ heb je doorlopen. Hoe begin je er nu aan?
Relatie cursist-docent
Voor je een feedbackmoment inplant, is het belangrijk om rekening te houden met de motivatie van de cursist. Die motivatie groeit onder meer door je persoonlijke band met de cursist. Feedback krijgen van iemand die je kent, kan je immers beter plaatsen en verwerken. Geef dus zeker nog geen feedback tijdens de eerste les, maar bouw eerst een goede band op. Zodra de relatie is opgebouwd, kan je in dialoog gaan.
Vragen stellen
Wanneer hij klaar is voor positieve kritiek, kan je enkele vragen stellen die gericht zijn op reflectie. Vraag bijvoorbeeld om zijn gedrag of handeling tijdens een specifiek moment van de begeleiding te beschrijven: 'Waarom schrijf je plots je tussenstappen niet meer op?'
De gepaste methode
Pas je feedbackmethode aan de cursist aan. Heeft hij het moeilijk om werkpunten te aanvaarden, ga dan eerder voor het sandwich- of het 4G-model . Moet je snel vooruit en wil je iets gerichter feedback geven, ga dan voor de TIPTOP-methode. Zie het als een sleutel en een slot. Op elke cursist past een feedback-sleutel die de deur naar succes opent.
We zetten enkele methoden even op een rijtje:
- De sandwichmethode laat je toe om het werkpunt -het beleg - tussen twee positieve punten of talenten - de sneetjes - te smeren. De feedback komt minder aanvallend aan.
- Het stop-start-continue-feedbackmodel is een erg eenvoudig stappenplan en kan je begrijpen door de volgende 4 zinnen: ‘STOP! Denk eens na over wat je fout doet. Waar kan je mee STARTEN waardoor het beter gaat? Hoe kan je VERDER gaan met wat je al goed doet? Wat moet je VERANDEREN om je doel te bereiken?'
- De TIPTOP-methode laat de feedback voortvloeien uit wat al goed gaat. Het is een eenvoudige manier om aan te brengen wat beter kan, zonder daarbij alleen het negatieve te accentueren.
- Het 4G-model omvat 4 onderdelen die opbouwend werken om zo gepaste feedback te geven. Het model vertrekt steeds vanuit de ik-boodschap waardoor kritiek minder hard aankomt.
Bijvoorbeeld: 'Wat ik graag zou zien is dat je de theorie goed hebt bekeken tegen de volgende les, zodat we oefeningen kunnen maken.'
De theorie is duidelijk, de praktijk ook, dan nu een aantal praktische tips die de puntjes op de i zetten van je feedback:
- Geef feedback op het juiste moment en op een rustige plaats. Wacht niet te lang.
- Wees duidelijk, volledig en precies. Haal enkel de essentie aan.
- Geef ook aan wat goed loopt, niet alleen wat fout gaat.
- Beoordeel niet. Bijvoorbeeld: 'Je hebt zwak gepresteerd'. Dat is geen oplossing en doet het zelfvertrouwen van de cursist geen goed.
- Geef bruikbare tips waarmee hij aan de slag gaat. Geef dus opmerkingen over verbeterpunten.
- Probeer je te verplaatsen in de cursist: probeer te begrijpen waarom hij iets moeilijk vindt.
- Stel geen complexe vragen zodat hij zelf kan nadenken over zijn keuzes en leerproces. Een gids om de juiste vragen te stellen vind je hier.
- Werk oplossingsgericht: laat hem nadenken over een concrete oplossing. Geef dus geen concrete adviezen over hoe hij het moet aanpakken. Je kan wel enkele suggesties geven.
- Laat de cursist op het einde jouw feedback samenvatten. Zo zie je meteen of jouw opmerkingen duidelijk overgekomen zijn.
- Laat de cursist reageren. Ook hij mag jou feedback geven over jouw correcties en suggesties.
Feedback komt van twee kanten
Feedback is wederzijds. Ook jij als docent kan er iets van leren! Bijvoorbeeld hoe jij je meer kan aanpassen naar zijn wensen of hoe je kritiek aanpast naargelang de cursist.
Dat was een hele boterham, of moet ik sandwich zeggen? Pas bovenstaande tips toe en binnenkort ben jij een kei in feedback geven!
Bronnen
- Dale, L. (2007). De bijdrage van feedback aan het leren van studenten. M. Snoek (red.), Eigenaar van Kwaliteit; Veranderingsbekwame leraren en het publieke onderwijsdebat. Hogeschool van Amsterdam: Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding.
- Thurlings, M., Wassink, H., Bastiaens, T., Stijnen, S. & Vermeulen, M. (2010). Professionalisering van leraren op de werkplek. Feedback als cruciale factor voor leerresultaat. Ruud De Moor centrum.
- Bennink, H., & Fransen, J. (2007). Leren op basis van feedback en confrontatie. Supervisie en coaching.
- ZIEN in de klas. (2019). Downloads en Producten - ZIEN in de Klas-Inspiratieblad feedback.
Kunnen jij of je werknemers wel wat positieve feedback gebruiken? Ben je op zoek naar individuele begeleiding? HelloProf stelt jullie een docent voor met de nodige portie ervaring die zorgt voor een opleiding op maat. Ben jij zelf docent en kriebelt het om studenten te begeleiden? Registreer je dan als lesgever!
